„ПАПОКОТ НА СВЕТОТ“ (Е) ВО МАКЕДОНСКАТА КНИЖЕВНОСТ

Се случи во Берово. Во мир и во тишина. За 12 дена и претходна подготовка од 2 години и 36 години животно искуство... Така настанува „Папокот на светот“, едно од најпознатите, најнаградуваните и најчитаните дела во современата македонска книжевност. 

И потоа, откако излегува од печат, Андоновски станува еден од најчитаните домашни автори во последниве две децении. „Папокот на светот“ доживува 17 изданија, досега е печатен во 15.000 примероци, а „Вештица“ во 11.000. Дури и Милан Кундера не останува рамнодишен пред неговиот збор – споредувајќи го со Херман Брох и Карлос Фуентес, ќе напише: „’Вештица’ е голем роман за Европа. За минатото и сегашноста на Европа. Ве молам прочитајте го. Со љубовта која ја заслужува“. 

Наградите доаѓаат едноподруго: во 2000 г. „Папокот на светот“ е прогласен за роман на годината на „Утрински весник“ и ја добива наградата „Стале Попов“. Истата година се закитува и со „Балканика“, а во 2014 г. со руската меѓународна награда „Југра“. Во 2007 г. Игор Иванов Изи според него го сними филмот „Превртено“, прикажан на Интернационалниот фестивал во Карлови Вари, а на фестивалот во Валенсија „Mostra de Valencia – Cinema del Mediterrani“ ја доби Наградата за најдобра режија.

Освен што е романсиер, драмски писател, сценарист, книжевен критичар, теоретичар на литературата и културата, Венко Андоновски е обожаван професор на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје, мотивирајќи ги студентите да ѝ се посветат на книжeвноста. Доказ за тоа е и наградата „Свети Климент Охридски“ во областа на воспитанието и образованието за 2017 година.

„Основната универзална идејна нишка во романите на Венко Андоновски е алудирањето на исконскиот човеков копнеж по бесмртноста, по слободата, по себепронаоѓањето, по можноста да се креира сопствениот живот според своите желби“, вели проф. д-р Ранко Младеновски. Домашните критичари и новинари не го штедат својот восхит, што го искажуваат и светските книжевници во мигот кога „Папокот на светот“ почнува да се преведува на другите словенски јазици. 

Според српскиот издавач „Лагуна“, Венко Андоновски е жив класик и книжевен џин на рамниште на Еко и Кундера. Во Загреб романот на Венко Андоновски е распродаден шест месеци по објавувањето. Во Русија, за три месеци од објавувањето е продаден во 7.000 примероци, што зборува за неговата широка прифатеност од руската читателска публика. 

И така, Јан излегува од „Папокот на светот“ и почнува да живее по книжарниците и факултетите, во разговорите меѓу книжевниците и критичарите, меѓу старите и младите читатели, по театрите и по македонските улици. Дали сега е на повидок негово враќање во литературата, а и надвор од неа?